Nieuws en blogs

De yogafilosofie van Patanjali is veelomvattend en diepgaand. In dit artikel neem ik je mee in twee van de kernaspecten ervan: de yama’s en niyama’s. Dit zijn richtlijnen en disciplines die je helpen om je relatie met jezelf en met de wereld om je heen te verdiepen.


Yama’s & Niyama’s

Wat ik zo mooi vind aan yoga, is dat je er nooit in uitgeleerd raakt. Zowel fysiek als mentaal liggen er altijd nieuwe uitdagingen op je pad, mits je ervoor openstaat natuurlijk. Maar ook als je daar (even) geen behoefte aan hebt, kun je blijven waar je bent: rustig doorgaan met de oefeningen die je kent, het is goed zoals het is. En misschien komt er dan vanzelf een moment waarop je voelt dat je klaar bent voor een volgende stap.



Om houvast voor jezelf en jouw practice te creëren, kun je je houden aan de acht stappen die in de Yoga Sutra’s staan beschreven. Deze teksten, waarvan wordt aangenomen dat Patanjali de schrijver is, zijn rond de 2e eeuw n. Chr. samengesteld. Ze vormen de basis van de klassieke yoga. Ze zijn bedoeld om stap voor stap te volgen om naar het uiteindelijke doel toe te werken, namelijk yoga in de letterlijke zin van het woord: verbinding en eenheid met jezelf, de wereld en het hogere. De acht stappen zijn:

1. Yama (zelfbeheersing)

2. Niyama (zuivering en levensdiscipline)
3. Asana (lichamelijke houdingen)
4. Pranayama (beheersen van de ademhaling)
5. Pratyahara (terugtrekken van de zintuigen)
6. Dharana (concentratie)
7. Dhyana (meditatie)
8. Samadhi (overgave, ervaren van eenheid)

Nou leven wij in het westen in een andere wereld en tijd dan waar Patanjali in leefde en functioneert onze maatschappij anders. Wanneer ik dit schrijf kom ik zelf net uit mijn practice waarin ik start met stap 4 (Pranayama), vervolg met stap 3 (Asana) en eindig met stap 5 (Pratyahara). Zoals Rachel het mooi zei: ‘we gooien het hier in het westen een beetje door elkaar’. De één komt in aanraking met yoga omdat ze meer ruimte willen creëren in het lijf, dus starten ze met stap 3 (Asana) en de ander heeft behoefte aan stilte en start met stap 5 (Pratyahara). Soms staat in een bepaalde levensfase de ene stap meer centraal, en schuif je daarna door naar een volgende stap. De stappen worden hier dus meer fluïde gevolgd dan ze in eerste instantie bedoeld zijn.  



In de reeks ‘Verdiep je yogapad’ neemt onze docent Eva je mee in de eerste twee stappen: de yama’s en niyama’s. Deze kun je zien als levenswaarden, een soort innerlijk kompas dat richting kan geven aan je dagelijks leven.

Yama’s

De yama’s kun je zien als universele morele waarden, richtlijnen voor hoe je je verhoudt tot de wereld om je heen. Ze bestaan uit vijf gedragingen waarnaar je wilt leven, waarin je gelooft en die de wereld in zijn geheel tot een betere plek kunnen maken.


Ahimsa - geweldloosheid
Niet alleen letterlijk “niet doden”, maar een uitnodiging om geweld in de breedste zin te vermijden: in je gedachten, woorden en daden. Tegenover anderen, maar ook tegenover jezelf en de aarde.





Satya - waarheid

Leven in waarheid en oprechtheid. Dit betekent niet alleen eerlijk zijn naar anderen, maar ook naar jezelf. Het vraagt om balans: hoe spreek je de waarheid zonder onnodig te kwetsen? En kun je naar jezelf kijken en  jezelf zien zoals je bent?





Asteya - niet stelen
‘Zwieber, niet stelen! ken je misschien wel uit de kinderserie Dora the Explorer. Morele waarden worden al jong bijgebracht, door opvoeders en hopelijk ook door de wereld om de mens heen. Maar stelen gaat verder dan materiële dingen: ook het ongevraagd nemen van iemands tijd, energie of aandacht hoort hierbij. En vergeet niet: je kunt ook van jezelf stelen, bijvoorbeeld door jezelf niet de rust te gunnen die je nodig hebt.




Brahmacharya - zelfbeheersing

Dit gaat over hoe je met je energie omgaat. In plaats van verspilling of overdaad, kun je je energie bewust richten op groei, ontwikkeling en innerlijke rust.





Aparigraha - vrij van hebzucht

In een wereld van ‘meer, beter en sneller’ is dit misschien wel de meest actuele yama. Aparigraha gaat over tevreden zijn met genoeg, loslaten van verlangens en onderscheid leren maken tussen wat echt waardevol en zelfs blijvend is en wat vergankelijk is.





Als iedereen zich aan deze yama’s zou houden, zou het een hele harmonieuze wereld zijn. Maar ik geloof ook dat je mag onderzoeken en ontdekken hoe jij invulling geeft aan deze yama’s (binnen bepaalde grenzen) om te voelen hoe het bij jou en in jouw leven past.



Niyama’s

Waar de yama’s vooral gaan over je houding naar de buitenwereld, richten de niyama’s zich op jezelf. Het zijn vijf disciplines die je helpen om innerlijke zuiverheid, rust en liefde te ontwikkelen.



Shaucha - puurheid

Een zuiver lichaam en een heldere geest. Dit gaat over voeding, je omgeving, de mensen met wie je je omringt, maar ook over hoe houdingen en ademhaling je kunnen helpen negatieve gevoelens los te laten.





Santosha - tevredenheid

Tevreden zijn met wat er is, los van omstandigheden of bezit. Het vraagt om te accepteren wat zich aandient, zelfs als dat ongemakkelijk is. Het gaat om rust vinden in jezelf, ook wanneer de buitenwereld niet meewerkt of wanneer het anders loopt dan je hebt bedacht. 





Tapas - zelfdiscipline

Het innerlijke vuur dat je kracht en doorzettingsvermogen geeft. Tapas helpt je trouw te blijven aan je intenties en om deze intenties om te zetten in daden.





Svadhyaya - zelfstudie

Blijven leren en reflecteren. Dat kan door studie en schrijven, maar ook door eerlijk naar je eigen reacties en patronen te kijken. Waarom doe je wat je doet? En is het nodig bepaalde gewoonten aan te passen?




Ishvara Pranidhana - overgave

Je realiseren dat je onderdeel bent van een groter geheel, en vertrouwen dat niet alles maakbaar of controleerbaar is. Het is de kunst om los te laten, te vertrouwen en je over te geven aan dat wat wilt ontstaan.






Een uitnodiging

De yama’s en niyama’s zijn grote thema’s, en misschien ontdek je dat ze in bepaalde mate al door je leven verweven worden. Zoals ik al benoemde, probeer ook te ontdekken en wees niet te streng naar jezelf: geef jezelf de ruimte om te leren en te onderzoeken. Begin klein, zodat je stap voor stap een stevig fundament creëert voor jezelf. Misschien kies je één yama of niyama uit om die week bewust aandacht te geven. En kijk je of je die waarden  kan laten terugkeren in je dagelijkse gewoonten.



Blijf jezelf vragen stellen, reflecteer, ontdek en ontwikkel. Dat is precies het avontuur waarin Eva je graag meeneemt tijdens de reeks ‘Verdiep je yogapad’.